İçindekiler
Azerbaycan Yönetim Şekli
Azerbaycan Yönetim Şekli, Batı Asya ile Doğu Avrupa’nın kesiştiği noktada yer alan en büyük ülke olan Azerbaycan da yönetim sekli parlamenterdir. Azerbaycan bünyesine bağlı olarak günümüzde de devam eden Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti bulunmaktadır. Azerbaycan da demokratik cumhuriyetin temeli 1918 yılında atılmıştır. Azerbaycan üniter bir anayasal cumhuriyet olarak yönetilmektedir. Azerbaycan da çok partili demokratik sistem benimsenmiş olmasına karşın ülkede bu sistem tam olarak oturmamaktadır. Azerbaycan günümüzde laik bir cumhuriyettir. Devlette en yüksek mertebe cumhurbaşkanıdır. Hükümetin başkanı ise başbakandır.
Cumhurbaşkanı seçimi ülkede genel seçimler aracılığıyla sağlanmaktadır. Ülkede elli adet üyeyi barındıran parlamento bulunmaktadır. BM(Birleşmiş Milletler) , BDT( Bağımsız Devletler Topluluğu ), IMF ( Uluslararası Para Fonu) ve NATO gibi uluslararası örgütlere Azerbaycan da üyedir. Azerbaycan da işsizlik ve intihar oranları oldukça düşüktür. Azerbaycan Cumhuriyetinin tek bayrağı, terk arması ve tek milli marşı bulunmaktadır. Azerbaycan terörle mücadele için kurulmuş olan uluslararası koalisyonların aktif bir üyesi konumundadır.
1991 yılında bağımsızlığını kazanmış olan Azerbaycan verimli tarım arazileri, doğalgaz, petrol, demir cevheri kaynakları açısından oldukça önemli konumdadır. Azerbaycan da yasama yürütme yargı organları birbirinden bağımsız şekilde görev yapmaktadır. Azerbaycan kuvvetler ayrılığı ilkesini benimsemektedir. Ülkede tek meclislilik sistemi hâkimdir. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Ulusal Meclisin kontrolündedir. Parlamento seçimleri beş yılda bir olmak üzere, Kasım ayının ilk pazar gününde gerçekleşmektedir.
Azerbaycan Yönetim Sistemi Tarihi
12 Kasım 1995’te yeni bir anayasanın kabulü ile Azerbaycan’ın siyasi sisteminin yapısal oluşumu tamamlanmıştır. Anayasanın 23. maddesine göre Azerbaycan Cumhuriyetinin milli sembolleri milli bayrak, milli amblem ve milli marştır. Azerbaycan’da devlet gücü sadece iç meselelerle ilgili kanunlarla, aynı zamanda uluslararası meselelerle ilgili uluslararası anlaşmaların hükümleriyle de sınırlıdır.
Anayasa, yürütme, yasama ve yargı organlarından oluşur ve anayasa, bir başkanlık cumhuriyeti olduğunu şart koşar. Yasama yetkisi, tek kamaralı Ulusal Meclis ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Millet Meclisi tarafından tutulmaktadır. Milli Meclis olarak bilinen Azerbaycan Parlamentosu, beş yıllığına oy çokluğu ile seçilen 125 milletvekilinden oluşur. Seçimler her beş yılda bir Kasım ayının ilk Pazar günü yapılır. Parlamento hükümetin oluşumundan sorumlu değildir, ancak anayasanın onaylanması, Millet Meclisi, Bakanlar Kurulu ve parlamentoda yaklaşık 125 sandalyeye sahip mevcut iktidar hükümetin bağımsızlarının sadakati için önemli koşullardır. Yeni Azerbaycan Partisi. 2010 parlamento seçimleri sırasında muhalefetteki Musawat ve Azerbaycan Halk Cephesi Partisi tek bir sandalye kazanamadı. Avrupalı gözlemciler, seçim sürecinde ve seçim gününde çok sayıda usulsüzlük tespit etti.
Şu Anki Yöneticisi
Eski cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in oğlu İlham Aliyev, babasının yerine geçti ve 2003’ten beri iktidarda.
Yürütme gücü, doğrudan seçilmiş bir başkan ve başbakan tarafından yedi yıllık bir süre için kullanılır. Başkan, Başkana ve Ulusal Meclise karşı sorumlu bir yürütme organı olan Bakanlar Kurulunu kurma yetkisine sahiptir. Azerbaycan’ın bakanları esas olarak başbakan, milletvekilleri ve bakanlardan oluşur. Başkanın Ulusal Meclisi feshetme yetkisi yoktur, ancak kararlarını veto etme yetkisi vardır. Başkanlık vetosunu geçersiz kılmak için 95 oyluk bir meclis çoğunluğu gerekiyor. Yargı yetkisi Anayasa Mahkemesi, Yüksek Mahkeme ve Ekonomi Mahkemesi’ne aittir. Başkan bu mahkemeler için yargıçlar atar. Avrupa Yargı Etkinliği Komisyonu’nun raporu, en iyi uygulama olarak yeni yargıçların seçilmesiyle Azerbaycan’ın yargı modeline atıfta bulunmakta ve yeni demokrasilerde yargı bağımsızlığını ve kalitesini sağlamak için belirli özellikleri ve gelişim yollarını yansıtmaktadır.
İlham Aliyev’in ilk kez cumhurbaşkanı seçildiği 2003 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin arifesinde yapılan protestolar.Yapılan her seçimde muhalefet, uluslararası gözlemciler tarafından usulsüzlük olarak nitelendirilen seçimlere hile karıştırıldığını söyledi.
Ülkenin ana muhalefet partisi, 19 Ocak 2019’da siyasi tutukluların özgürlüğü için bir miting düzenledi.
Azerbaycan’ın idari sistemi nominal olarak iki aşamalı olarak adlandırılabilir. Hükümetin üst veya en üst seviyesi cumhurbaşkanı tarafından yönetilir. Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulunu ve diğer üst düzey yetkilileri atama yetkisine sahiptir. Yerel yönetim, yönetimin devamıdır. Azerbaycan’ın yerel devlet idarelerinin yasal statüsü, 16 Haziran 1999 tarihli Mahalli İdari Yetkiler (Yerel Yönetimler) Kararnamesi ile belirlenir. Haziran 2012’de Cumhurbaşkanı yerel yönetimleri güçlendiren ve yetkilendiren yeni düzenlemeleri onayladı. Azerbaycan’ın yerel meselelerdeki hakimiyeti Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nın 9. Bölümü, belediyelerin yasal statüsü, yerel yönetim organlarının türleri, temel yetkiler ve diğer resmi organlarla ilişkiler gibi yerel yönetimle ilgili önemli konuları ele almaktadır. . Diğer bir nominal yönetim düzeyi, üyeleri her beş yılda bir belediye seçimlerinde genel oyla seçilen belediyedir (Bələdiyə). Şu anda ülkede doğrudan Merkezi Hükümete bağlı 1.607 belediye bulunmaktadır. 2 Temmuz 1999’da yerel yönetim alanında ilk kez Belediye Seçimleri ve Belediye Statüsü Yasası kabul edildi. Belediye Hizmetleri Yasası, belediye çalışanlarının faaliyetlerini, haklarını, yükümlülüklerini, çalışma koşullarını ve faydalarını düzenler ve idari kurumun yapısını ve belediye hizmetlerinin organizasyonunu ana hatlarıyla belirtir. Belediye Statüsü Yasası, belediye organlarının rolünü ve yapısını tanımlar ve Devletin yasal ve mali özerklik garantilerini ana hatlarıyla belirtir. Kanun, sosyal koruma, sosyal ve ekonomik kalkınma ve yerel çevre ile ilgili belediye planlarının kabulü ve uygulanmasına özel önem vermektedir. Azerbaycan, Avrupa Konseyi’nde metropolü olmayan tek ülkedir.